Dizilerin sona ermesi ya da sezon finali yapmasıyla birlikte kanallar yaz ekranı yayın akışını belirledi. Çoğu kanal yaz dizisi çekmek yerine yarışma programlarına yöneldi. TV eleştirmeni Tayfun Atay, bu durumu dizilerin tutmaması ve yarışmaların düşük maliyetli olmasına bağlıyor.
Yaz mevsiminin gelişiyle diziler de art arda ekranlara veda ediyor ya da ‘Eylülde görüşürüz’ diyerek sezon finalini yapıyor. Televizyon ve dizi müptelaları da ‘Yaz geldi, ne izlesek ki?’ diye düşünüyor.kanallar ise adeta TV izleyicilerinin sesini duymuşçasına yaz ekranı yayın akışlarını belirliyor. Görünen o ki kanalların çoğu bu yaz için izleyiciyi yarışma programlarıyla kuşatmaya hazır. Eski yarışmalara yenilerinin de eklenmesiyle ekranlar yarışma programlarından geçilmiyor. Aslında bu kadar çok yarışmanın varlığı ve içerik kalitesi tartışılır. Yarışma bütçeleri dizilere göre daha ucuz olduğu için yaz sezonunda, yeni dizi çekmek yerine yarışmalar tercih ediliyor. Tabi bunda aşırı reklamdan sıkılıp tamamen TV izlemeyi bırakanlarında etkii fazla.Kanallar da az maliyetli bu yarışmalarla yaz ekranını doldurmaya çalışıyor. Biz de kanallardaki bu ani değişikliğin ve tercihin sebebini işin uzmanına sorduk. Televizyon eleştirmeni, ODTÜ Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tayfun Atay, yarışma programlarının neden hızla arttığını yorumladı.
Diziler tutmayınca, kanallar yarışmalara yöneldi
TV eleştirmeni Tayfun Atay, geçen sezonki dizilerin fiyasko ve hayal kırıklığı yaşattığını düşünüyor. Önceki yıllara göre dizi sayısının arttığını söyleyen Atay, geçen sezondan bu yaza yaşanan değişikliği şöyle açıklıyor: “Herkes dizilerin önü çok açık diye düşünüyordu. Yaz dizilerinin tutacağı düşüncesiyle pek çok yaz dizisi vardı ekranlarda. Ama daha yaz başında bu diziler büyük bir fiyaskoyla sonuçlandı. Aynı şekilde reyting sistemindeki değişiklik de dizilerin akıbetini tetikledi. Ayrıca RTÜK üzerinden gelen sansür uygulaması ve cezalar da dizilerin bedelini ve maliyet riskini artırdı. Çoğu dizi tutmadı ve yayından kalktı. Yapım şirketleri ve kanallar sıkıntı yaşadı. Eski dizilerle sezon tamamlandı. Dolayısıyla sektör ve TV endüstrisi dizi işinin yeni ekonomik politik yapı çerçevesinde riskli olduğunu düşünmeye başladı. Geçen sezon hayal kırıklığı yaşanınca bu yıl bir sakinlik oldu. Sektörde, geçen seneki gibi yaz sezonunda heyecan ve hareket yok. Dizi maliyetlerinin ne kadar yüksek olduğu aşikâr. Oysa yarışma programları böyle değil. Çok daha ucuz maliyetle karşımıza çıkıyor. Dizilere göre insanları sıkma oranı çok daha düşük. Seyirci uzun süreli programlara sabredemeyebiliyor. Ama yarışmalarda amaç ilk etapta izlenme değil insanları katılıma sevk etmek olduğu için, çok az izlense bile kanala getirisi oluyor. Bütün bu sebeplerden dolayı bu yaz kanallarda bir yarışma patlaması olduğunu söylemek mümkün. Bunların yanı sıra dizi enflasyonu sektörde ciddi bir değersizleşmeye de yol açtı.”
Romandan uyarlanan diziler yazılı kültüre teşvik etmeli
Tayfun Atay, Türkiye’de son yıllarda edebiyattan esinlenerek yazılan dizi senaryolarına da değiniyor. Romanların, edebi eserlerin sektörü her anlamda iyileştireceğine dair bir umut olduğunu anlatıyor. Ona göre, ne yazık ki TV sektörü de izleyiciler de bu dinamiğin kaybedilmesindeki en büyük etken. Atay, dizilerin geriye gidişini şöyle yorumluyor: “Tüketilenler başa sarılıyor. Keşke seyirci buna ilgi göstermese. Bazıları buna ilgi gösterirken bazıları da internet ortamındaki yabancı dizilere kaçıyor. Bu durum ancak kaliteli ve edebi duyarlılığa sahip diziler yapılarak aşılır. Bu vesileyle yazılı kültüre de bir teşvik olabilir. Mesela Game of Thrones filmini izleyenler bir anda kitaba yöneldi. Bu durum yazılı kültür ve edebiyat adına önemli bir teşvikti.”
Yarışma çemberinde izleyici
TRT
Bir nesli büyüten efsane yarışma Aileler Yarışıyor, yeni bir nesli daha büyütmek için TRT1 yaz ekranında izleyici karşısına çıkmaya hazırlanıyor. Şoray Uzun’un sunduğu Cevap Soruda yarışması da yayına devam ediyor.
STAR
Çılgın Teyzeler, Çocuk Oyuncağı, Yap Bakalım kanalın yaz ekranına getireceği üç yeni yarışma programı. Ayrıca bu hafta sonu finalini yapan Survivor’ın ardından ise Yetenek Sizsiniz yarışmasının yaz sezonunda ekranlara gelmesi bekleniyor.
FOX
Biri Bizi Durdursun Fox TV’nin bu yaz tek yeni yarışması olsa da, geçen sezondan devam eden Fear Factor ve Yemekteyiz yarışma programları hâlâ yayında.
KANAL D
Kanal, temmuz ayı itibarıyla eski yarışma programlarının yanı sıra beş yeni yarışmayla izleyicilerin karşısına çıkmaya hazırlanıyor. Kapış Kapış, Kızma Kazan, Tuhaf Taksi, Arkandayız ve Rekorlar Dünyası. Bu yeni yarışmaların yanı sıra epey eleştirilen, zaman zaman toplumsal değerleri zedeleyen ‘Ben Bilmem Eşim Bilir’ programı da yayına devam edecek.
ATV
Kapanmadan Kazan, kanalın bu yaz ki yeni yarışma programı. ATV’de Kenan Işık’ın sunduğu Kim Milyoner Olmak İster ve Tamer Karadağlı’nın sunduğu Güven Bana yarışmalarıyla da yaz yayınına devam ediyor olacak.
