Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen ‘Enderun Çocuk Üniversitesi’ projesi, üstün zekâlı ve yetenekli çocukları geleceğe hazırlıyor.
Osmanlı Devleti’nin kudretini muhafaza etmek, nitelikli insan yetiştirmek için kurduğu eğitim müessesesi enderun mektebi. Üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitim-öğretimi için kurulan enderun mektebi; mülkî, idarî, diplomatik kadronun yetiştirildiği yer. Sokollu Mehmet Paşa, Köprülü Mehmet Paşa enderunda yetişen Osmanlı tarihindeki önemli isimlerden sadece ikisi. Amerikalı tarihçi Albert Howe Lybyer’e göre, enderun mektebi Türklerin görevlerinde başarılı olmasının, sınırlarını genişletmesinin ve diğerleri üzerinde hâkimiyet kurmasının sebebi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi de yüzyıllar sonra bu uygulamayı Enderun Çocuk Üniversitesi projesiyle yeniden gündeme getiriyor.
İsrail ve Japonya da bu sistemi uyguluyor
Enderun Çocuk Üniversitesi, Medeniyetler İttifakı Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Recep Şentürk ve Ayşe Yalçın Dağlar’ın ortak projesi. Üstün zekâlı ve yetenekli çocuklarına, daha iyi eğitim alabilecekleri alternatif bir okul ararken, Osmanlı’daki enderun fikrini baz alıp iki yıl sonunda bu projeyi geliştirmişler.
Araştırma sürecinde Japonya ve İsrail’in benzer bir sistemi uygulama konusunda iddialı olduğu görülünce, mevzu derinlemesine incelenmiş. Bir süre sonra dünyadaki birçok başarılı okulun temelinde Osmanlı enderun sisteminin yattığı fark edilmiş. Ayşe Yalçın’a göre bu, değerlerimize ne kadar yabancı olduğumuzu ortaya koyuyor. Enderun Çocuk Üniversitesi’nin üstün zekâlı ve yetenekli çocukları eğitmek için kurulduğunu anlatıyor Yalçın. Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların özel eğitime ihtiyacı olduğuna inanıyor. Hatta toplumda üstün yetenekli olduğu fark edilmeyip ısrarla başka alanlara yönlendirilen ve kaybedilen çocuklar da var. Bu noktada Yalçın, “Tek amacımız Allah’ın bu çocuklara verdiği yeteneği, zekâyı memleketin hizmetine sunabilecek kalitede yetiştirmek. Önemli olan, çocuğu bir insan olarak ele alıp, insan-ı kâmil olarak büyüyüp gelecekte önemli hizmetler etmesi.” diyor.
Enderun sistemini günümüze uyarlamaya çalışıyor Enderun Çocuk Üniversitesi. Osmanlı, öncelikle öğrencilerinin en iyi olmasını istemiş. Bu vesileyle de ilk zekâ testini Osmanlı Devleti uygulamış. Enstitü Başkanı Şentürk, Enderun Çocuk Üniversitesi’nin misyonuna dikkat çekiyor: “Biz yeni bir dershane kurmuyoruz. Ya da çocukların okullarında daha başarılı olmalarını sağlamaya, girecekleri sınava hazırlık için uğraşmıyoruz. Bu çocukların kabiliyetlerini keşfedip istikbale hazırlamak istiyoruz. Potansiyellerini en iyi şekilde geliştirmeye ve ileride de hangi alana yöneleceklerse o alanda küresel aktörler olmalarına katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Sadece Türkiye’de değil dünya çapında da İslam medeniyetini temsil edecek bireyler yetiştirmek istiyoruz.”
Kâr amacı gütmüyorlar
Enderun’un bütün yönleriyle diğer çocuk üniversitelerinden farklı olduğunu söyleyen Yalçın, “Enderun Çocuk Üniversitesi, kâr amacı güden bir proje değil.” diyor. Maliyeti en aza indirgemek için uğraştıklarını, belirli masrafları çocuklardan talep edip sponsor bulmaya çalıştıklarını anlatıyor. Hatta ciddi anlamda yatırım yapılabilecek öğrencilerin heba olmaması için onlara burs vermek de hedefleri arasında yer alıyor.
Enderun Çocuk Üniversitesi nasıl eğitim verecek?
Enderun Çocuk Üniversitesi’ne gelecek öğrenciler önce bir performans testinden geçiriliyor. Testi geçenler çocukların aileleriyle görüşülüyor. Uzun soluklu bir eğitim programı olduğu için detaylı bilgilendirme yapılıyor. Çocukların dikkat dağınıklığı, adaptasyon sorunu olup olmadığına bakıldıktan sonra kayıtlar yapılıyor. Kayıt sonrası genç enderunluları bekleyen eğitim şöyle:
Kalbi ve aklî eğitimler verilecek.
Eğitim; kışın cumartesi-pazar, yazın 1 buçuk ay devam edecek.
Salt bilgi ağırlıklı değil, uygulama ve yerinde görme odaklı dersler yapılacak. Mesala, geçen yaz çikolatanın nasıl üretildiğini göstermek için bir çikolata fabrikası ziyaret edilmiş. Uçakların nasıl çalıştığını görmeleri için THY’ye gidilmiş. Öğrencilere simülatör cihazlarına binip uçak uçurmaları imkânı sağlanmış.
Tarihteki önemli kişi ve olaylar hakkında yerinde ders yapılacak.
Öğrencilerin kendini yazılı ve sözlü olarak ifade edeceği programlar yapılacak.
Öğrencilerin ürünü olan bir dergi çıkarılacak.
Organizasyon ve liderlik kabiliyetlerini geliştirmek için faaliyet yapılacak.
Çocuklara İngilizcenin yanı sıra Arapça ve tercih edilen bir dil daha uzmanlar ve anadili olanlar tarafından öğretilecek. O dilin konuşulduğu ülkelere seyahat etme imkânı sağlanacak.
Siyaset, sanat, ekonomi ve akademi dünyasından isimlerle çocuklar buluşturulacak.
Çocukların pedagog ve psikologları hazır bulunacak.
Her sınıfta 10-11 öğrenci ve lala cihetiyle bulunan bir belletmen olacak. Bu belletmenler Galatasaray, Boğaziçi ve Bilgi üniversitelerinde okuyan başarılı ve kendini geliştirmiş öğrencilerden oluşuyor.
Enderun Çocuk Üniversitesi’ne gelenler bir yeterlilik alarak kademe atlayabilecek. Böylece her yıl aynı yerden başlama durumunun önüne geçilecek.29
