Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf’ın açılış konuşmasını yaptığı ‘Medyada Kadın Algısı, İstihdam ve İstismar Çalıştayı’nda medyanın kadınların siyasi duruşlarıyla değil, etek boyuyla ilgilendiğine dikkat çekti. Kavaf, kadın siyasiler için yapılan haberlerin içerik ve başlıklarının kıyafet, etek boyu ve rujlarıyla ilgili olduğunu vurgulayarak medyanın tavrını eleştirdi.
TUĞBA KAPLAN – 06 Mart 2011
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı (GYV) Kadın Platformu ve Medialog platformunun Bolu’da Gazella Resort otelde ortaklaşa düzenlediği “Medyada Kadın Algısı, İstihdam ve İstismar Çalıştayı” medyada kadının yerini tartışmaya açtı. Medyanın konusu olarak kadının ele alındığı çalıştayda, haber objesi olarak kadın ve medyada istihdamı konuşuldu. Birçok gazeteci, akademisyen, sivil toplum örgütü ve aktivistin katıldığı çalıştayın açılışını kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf yaptı. Çalıştayda konuşan Kavaf, “Kadınların medyada çoğunlukla özne değil, bir tüketim nesnesi olarak yer aldığı görülmektedir. Kadının medyada görmezden gelinmesi, eksik temsili ya da belirli roller içinde sunulması küresel bir sorundur ve bütün dünyada üzerinde tartışılan bir konudur.” dedi. Medyada kadının yeri konulu bir araştırma yaptırdığını söyleyen Devlet Bakanı Kavaf, araştırma sonuçlarını şaşırtıcı olarak değerlendirdi. Kadınların çoğunlukla “kurban” olarak sunulmasına da değinen Kavaf, “Bu haberler daha çok gazetelerin üçüncü sayfalarında yoğunlaşmaktadır. Kadına medyada yer verilmesi durumunda da şiddet gören, ihanete uğrayan, mağdur bireyler olarak sunuluyor. Sonuçta, kadınlar erkeklere oranla 2 kat daha fazla mağdur olarak gösteriliyor.” diye konuştu. “Bizim görevimiz mağdurun ve mazlumun yanında olmaktır.” diyen Selma Aliye Kavaf, medyanın özellikle kadına yönelik şiddetin engellenmesi konusunda hem şiddete uğrayan kadına neler yapacağını öğretmek, ona bir çıkış yolu göstermek hem de şiddete karşı toplumsal bilinç oluşturmak konusunda çok önemli bir misyon taşıdığını vurguladı. Medyanın kadın siyasetçileri işleriyle gündeme getirmeye özen göstermesini isteyen Kavaf, yaptırdığı araştırmada çıkan ilginç bir detaya dikkat çekti. Meclis’teki kadın siyasiler içinde en çok kabinedeki kadın bakanlar hakkında haber yapılıyor. Kavaf, diğer kadın siyasiler için yapılan haberlerin içerik ve başlıklarının kıyafetleriyle, etek boylarıyla ve rujlarıyla ilgili olduğunu kaydetti. Çalıştayın ilk oturumunun moderatörlüğünü gazeteci yazar Ergun Babahan yaptı. Türkiye medyasında kadın algısına dair problemlerin gündeme geldiği oturumda Zeynep Karahan Uslu ve İpek Çalışlar konuştu.
Uslu, feminist hareketin ilerlemesi kapitalizmin de etkisiyle kadının hem tüketen hem de tüketilen bir meta olarak değişime maruz kaldığını vurguladı. Uslu, “Medya dilinin kullanımı çok önemli, sadece sözsel değil hem görsel hem de müzik dili olarak kadına yönelik enfekte edici bir dil var.” dedi. “Gazeteler hep erkek suratlı oluyor.” diyen yazar İpek Çalışlar, medyada kadına yönelik algının sadece kadınların sorunu olmadığını, erkeklerin de bu konuda duyarlı olduklarında bu sorunların aşılacağını anlattı. Kadının tek tiplileştirilecek bir varlık olmadığını ifade eden yazar Ahmet Taşgetiren, “Medyadaki kadın algısı ciddi bir problem ama zaaf alanı gibi gösterilmemeli. Medyada eğer bir erkek ambargosu varsa bu kaldırılmalı ve yetişmiş eğitimli kadının önü açılmalı.” şeklinde konuştu. Milliyet Gazetesi köşe yazarı Gülden Aydın ise medyadaki ‘Gazetecilik bıyıklı bir meslektir’ algısının aşağıdan değil de yukardan, siyaseten bir destekle değişebileceğini anlattı.
Zaman Gazetesi yazarı Ahmet Tezcan, “Medyadaki olumsuz algının yerleşmesinde erkekler kadar kadın yöneticilerin de ciddi sorumlulukları var.” dedi. Yazı işleri müdürlüğü yapan Nurcan Akad’ın, Ankara temsilciliği yapan bir başka kadın yöneticiyle yaşadığı sorunlar dolayısıyla pes edip işten ayrıldığını anlattı. Bir başka gazetede günde 8 sayfanın editörlüğünü yapan bir kadın gazetecinin, üç sayfanın editörlüğünü yapan kadın gazeteciye zam yapılırken kendisine zam yapılmadığı için kadın yöneticisiyle görüşmesinde aldığı cevaba dikkat çekti: “Sen de kendini göster biraz”. Tezcan, “Bir kadın yönetici kara kuru bir kızcağız olan çalışanıyla daha frapan olan çalışanı arasındaki farkı işiyle değil görüntüsüyle değerlendirirse işte o zaman yazık olur.” ifadesini kullandı.
Medyaya giren ya da iş hayatına atılan kadının kendini muhafaza etme konusunda zorlandığına dikkat çeken Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Naci Bostancı, konuşmasında “Medyada kadınlar daha çok yer alırsa, daha aktif olup hayatı güzelleştirebilirler. Çünkü kadınlar uzlaşmacı, barışçı, rasyoneldir. Bu yüzden egemen ortamlara giren kadınların tavrını bir tür erkekleşme olarak görme konusunda dikkatli olmalıyız.” dedi
Kadını en çok reklamlar ‘nesne’leştiriyor
Doç. Dr. Zeynep Karahan Uslu: Kadının erkekleşmesinden çok, kapitalist sistemin temel ön kabullerine bakmak gerekiyor. Kazanmaya odaklı bir sistemde kadının tek tipleşmesi çok da önemli değil. Kadın, kariyerist bir birey olarak orada kendine yer arıyor “Bu oyun böyle oynanıyorsa ben de böyle oynayacağım” diyor.
Prof. Dr. Ali Atıf Bir: Batı’da kapitalist kültür var; ama kadın vücudu gazetelerde bu kadar çok kullanılmıyor. Medyadaki kadın sorununu sadece medya çözemez.
Hidayet Karaca (Samanyolu Yayın Grubu Genel Müdürü): Medyada ya da Basın Konseyi ve RTÜK gibi kurumlarda, kadın sayısı mı yoksa var olan kadınların meslekî başarıları ve yetkinlikleri mi daha önemli bu ele alınmalı.
Ahmet Tezcan: Genel yayın yönetmenlerine çağrıda bulunuyorum: Muhabir transfer etmemek için anlaşma yapmak üzere bir araya getirdiğiniz patronlarınızı, kadın algısını değiştirmek için de bir araya getirin.
Fuat Uğur: İşyerlerinde giyim tarzı ve gazetelere TV’lere yansıyan giyim tarzının bir sınırlaması olmalı. Bunu yapanlar bana karşı bir saldırıda bulunmuş oluyor. Kıyafete baskıda bulunamayız; tamam ama gözle görülür bir intizamın da olması gerekiyor.
Hasan Öztürk: Kadının medyada nesne olmasının en önemli sebebi reklamcılardır.
